Ψυχολογία της γυναίκας κατά την λοχεία και το θηλασμό

Ως λοχεία περιγράφεται η περίοδος κατά την οποία ο οργανισμός προσπαθεί να επανέλθει προοδευτικά στην κατάσταση που βρισκόταν προ τοκετού. Πρόκειται για μια μεταβατική περίοδο κατά την οποία συντελούνται πολλές σωματικές, ορμονικές και ψυχολογικές αλλαγές.

Όσο σημαντική είναι για μια μητέρα η σωματική υγεία κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης και μετά τον τοκετό, εξίσου σημαντική είναι και η συναισθηματική υγεία, της ίδιας και του συντρόφου της.

Οι περιγεννητικές ψυχικές διαταραχές είναι αυτές που μπορεί να εμφανιστούν το πρώτο διάστημα μετά τον τοκετό  και έως τον πρώτο χρόνο ζωής του παιδιού.

Καταστάσεις που μπορεί να δημιουργήσουν έντονο ή διαρκές άγχος, πριν και μετά τον τοκετό, προδιαθέτουν στην εμφάνιση περιγεννητικών ψυχικών διαταραχών.

Κάποιες από αυτές τις καταστάσεις είναι:

• Μια ανεπιθύμητη ή δύσκολη εγκυμοσύνη.
• Ιστορικό γυναικολογικών προβλημάτων ή υπογονιμότητα.
• Ο φόβος για τον πόνο κατά τη διάρκεια του τοκετού.
• Ένας δύσκολος τοκετός.
• Χαμηλή αυτοεκτίμηση.
• Δυσκολίες με το θηλασμό.
• Πρόωρος τοκετός ή προβλήματα υγείας του βρέφους ή της μητέρας.
• Έλλειψη ύπνου για μεγάλο χρονικό διάστημα.
• Ένα «δύσκολο» μωρό.
• Οικονομικά προβλήματα.

Στις μέρες μας έχει αποδειχθεί ότι ο θηλασμός απασχολεί πολύ τις νέες μαμάδες και κάποιες φορές με λάθος διαχείριση τις επηρεάζει αρνητικά.

Η σίτιση του νεογνού μέσα από τον θηλασμό αποτελεί αδιαμφισβήτητα την πιο κατάλληλη τροφή με πολλά οφέλη για την μητέρα και το νεογνό της.

Η κάθε γυναίκα, πριν ακόμα το μωρό της έρθει στον κόσμο, έχει υιοθετήσει μια στάση απέναντι στον θηλασμό, η οποία μπορεί να είναι είτε θετική είτε αρνητική. Η απόφαση που θα πάρει η κάθε μητέρα  για το πως θα αντιμετωπίσει τον θηλασμό είναι πολυπαραγοντική. Εξαρτάται από:

• Τα παιδικά της βιώματα
• Την στάση της απέναντι στη μητρότητα
• Την υποστήριξη που θα λάβει από το οικογενειακό της περιβάλλον και από τους επαγγελματίες υγείας
• Την σωστή ενημέρωση
• Την συναισθηματική της κατάσταση κατά τη χρονική αυτή περίοδο

Στην ευάλωτη αυτή περίοδο οι γυναίκες καλούνται να απαντήσουν σε πολλά ερωτήματα που αφορούν το νέο τους ρόλο.

Είναι σημαντικό να γνωρίζουν ότι στην πραγματικότητα δεν υπάρχει ένα ιδανικό μοντέλο μητρότητας - «Καλής Μητέρας».

Η κάθε οικογένεια είναι διαφορετική και ο τρόπος που θα αντιμετωπίσει τις νέες προκλήσεις εξατομικεύεται ανάλογα με τις ανάγκες και τις ιδιαιτερότητες όλων των μελών.

Μια γυναίκα που αρχικά νιώθει δισταγμό μπορεί να έχει μια θετική εμπειρία, ενώ μια γυναίκα αρχικά ενθουσιασμένη μπορεί μέσα από δυσκολίες που θα αντιμετωπίσει να εγκαταλείψει τον θηλασμό.

Σε κάθε περίπτωση είναι πιθανό να υπάρχει αίσθημα ενοχών. Πολύ σημαντική λοιπόν είναι η υποστήριξη και η σωστή ενημέρωση από το οικογενειακό περιβάλλον και από τους ειδικούς.

Οι συναισθηματικές επιδράσεις μπορεί να είναι αρκετές. Ο θηλασμός συμβάλει στην μείωση του άγχους και την ηρεμία της μητέρας. Επίσης οι γυναίκες που θηλάζουν νιώθουν μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση και ικανοποίηση από την προσφορά. Τα οφέλη του θηλασμού είναι αποδεδειγμένα. Παρόλα αυτά οι σχέσεις που θα σχηματιστούν μέσα σε μια οικογένεια δεν καθορίζονται μόνο από την απόφαση μιας γυναίκας για θηλασμό ή μη.

Θα πρέπει να θυμόμαστε πως ο θηλασμός αποτελεί επιλογή και όχι υποχρέωση.

Στο ερώτημα «Πότε πρέπει να αποθηλάσει ένα παιδί» η απάντηση είναι πως ο μητρικός θηλασμός δεν έχει ημερομηνία λήξης, η χρονική στιγμή του αποθηλασμού είναι μοναδική για κάθε δυάδα και δεν υπόκειται σε κανόνες.

Τόσο οι ίδιες οι γυναίκες όσο και το υποστηρικτικό τους περιβάλλον και οι επαγγελματίες υγείας που έρχονται σε επαφή με την καινούρια οικογένεια θα πρέπει να βρίσκονται σε εγρήγορση έτσι ώστε να αναγνωρίσουν εγκαίρως κάποια σημάδια και να υποστηρίξουν την νέα μαμά όπου εκείνη χρειάζεται .

Από τις πρώτες κιόλας ημέρες μετά τον τοκετό η νέα μαμά είναι πολύ πιθανό να ξεκινήσει να νιώθει μια έντονη μελαγχολία – αμφιθυμία, το λεγόμενο baby blues ή μελαγχολία της λοχείας. Στην περίπτωση αυτή τα συμπτώματα κορυφώνονται περίπου 5 ημέρες μετά τον τοκετό και η διάρκεια είναι σύντομη και δεν υπερβαίνει τις 2 εβδομάδες. Πιθανή αιτία είναι οι απότομες ορμονικές αλλαγές. Σαν συμπτώματα μπορεί να αντιμετωπίσουμε

• Αναίτιο κλάμα
• Ευερεθιστότητα – υπεραντιδραστικότητα
• Έντονη κόπωση
• Ήπια αυπνία
• Ευσυγκινησία
• Αίσθημα θλίψης

Τις μέρες αυτές χρειάζεται καθησυχασμός, κατανόηση, υποστήριξη και ξεκούραση.

Δεν είναι λίγες οι γυναίκες επίσης που θα έρθουν αντιμέτωπες με την επιλόχειο κατάθλιψη. Ξεκινάει τις πρώτες 6 εβδομάδες μετά τον τοκετό και τα συμπτώματά της κορυφώνονται στην 3η-4η εβδομάδα μετά τον τοκετό. Η διάρκεια είναι τουλάχιστον 2 εβδομάδες και όσο πιο έγκαιρα τεθεί η διάγνωση από τον κατάλληλο επαγγελματία υγείας τόσο καλύτερη είναι και η αντιμετώπισή της.

Στα συμπτώματα μπορεί να δούμε

• Θλίψη
• Ευερεθιστότητα
• Ανηδονία
• Αυπνία ή υπερυπνία
• Υπερβολικό άγχος
• Απώλεια ή έντονη αύξηση όρεξης
• Μειωμένη libido
• Διαταραχή στη συγκέντρωση – μνήμη
• Έντονες αρνητικές σκέψεις
• Απελπισία
• Πολλές φορές αυτοκτονικός ιδεασμός

Στην ευαίσθητη αυτή περίοδο υπάρχει πιθανότητα να έρθουμε αντιμέτωποι με διάφορες ψυχικές διακυμάνσεις.

Η αναζήτηση βοήθειας και υποστήριξης από το περιβάλλον και από κατάλληλους επαγγελματίες, όποτε αυτό χρειάζεται, δεν είναι ντροπή και σίγουρα θα βοηθήσει να απολαύσει η κάθε γυναίκα περισσότερο το μοναδικό αυτό ταξίδι της μητρότητας.